á
â
ă
ä
ç
č
ď
đ
é
ë
ě
í
î
ľ
ĺ
ň
ô
ő
ö
ŕ
ř
ş
š
ţ
ť
ů
ú
ű
ü
ý
ž
®
€
ß
Á
Â
Ă
Ä
Ç
Č
Ď
Đ
É
Ë
Ě
Í
Î
Ľ
Ĺ
Ň
Ô
Ő
Ö
Ŕ
Ř
Ş
Š
Ţ
Ť
Ů
Ú
Ű
Ü
Ý
Ž
©
§
µ
Z tych dwie umarły, a trzecia nad nimi w niemej boleści, z rękoma zwisłymi, Miłość, stanęła jak słup, odrętwiona.” K. Przewa-Tetmajer (1898) Maryna (1884-1941), Zosia (1886-1956) i Lizka (1888-1923) Pareńskie, bohaterki książki, ukochane córki Stanisława Pareńskiego, lekarza i profesora oraz Elizy z Mühleisenów Pareńskiej (nazywanej Aspazją, (...) protektorki S. Wyspiańskiego), siostry Adama i Jana Pareńskich. Nieśmiertelność dał im S. Wyspiański, umieszczając Zosię i Marynę w swoim arcydramacie „Wesele” (premiera 16.03.1901 r.).
„Muzy Młodej Polski : życie i świat Marii, Zofii i Elizy Pareńskich” Moniki Śliwińskiej to prawdziwe „kompendium” wiedzy na temat schyłku XIX i I poł. XX stulecia w Krakowie. Zaglądniemy do salonów krakowskich, poobserwujemy środowisko artystyczne i kulturalne, podglądniemy cyganerię krakowską. Zobaczymy narodziny Młodej Polski i wraz z odejściem ostatnich bohaterów zamknięcie w rodzinie tej epoki.
Państwo Pareńscy prowadzili dom otwarty (pałac dotrwał do naszych czasów, mieści się za Pocztą Gł. przy ul. Wielopole 4, stanowi główną część hotelu Holiday Inn - S. Wyspiański czytał tu fragmenty „Wesela” nim trafiło na scenę, córki państwa Pareńskich szyły tutaj stroje dla szopkowych kukiełek Zielonego Balonika), który z mieszczańskiego zmienił się w salon artystyczno-literacki. Eliza Pareńska (również uwieczniona w „Weselu” w osobie Radczyni) jako jedna z pierwszych dam w Krakowie zaczęła kolekcjonować obrazy ówczesnych twórców. Jej córki od najmłodszych lat przebywały w otoczeniu artystów, były ich muzami, uczestniczyły w słynnym weselu bronowickim. Wielokrotnie portretował je S. Wyspiański (Portret Zofii Żeleńskiej, Maryny Pareńskiej, Elizy Pareńskiej, Podwójny obraz Elizy Pareńskiej- obraz zaginiony [link] , zapomniany obecnie Portret Lizy Pareńskiej (wśród pelargonii) [link]) sprzedany w 2011 r. za 1 mln 150 tys. do Szwecji. Malował je również W. Wojtkiewicz (beznadziejnie zakochany w Marynie).
Także willa Pareńskich „ Eliza” w Tenczynku (zachowała się do naszych czasów, własność rodziny Leszczyńskich) tętniła życiem artystycznym (częstym gościem była Haneczka Rydlówna, również uwieczniona w „Weselu”). Mijały lata. Zosia (Fusia) została panią „Boyową” Żeleńską, Maryna panią Raczyńską ( jeszcze dwukrotnie zmieniała nazwisko – na Jasieńską i Grekową), z Lizką ożenił się E. Leszczyński. A w tle młodopolski Kraków i splatające się z życiem Pareńskich losy ich rodziny i znajomych : Mühleisenów, Raczyńskich, Leszczyńskich, Żeleńskich, Tetmajerów, Wyspiańskich, Rydlów, A. Czechówny, A. Domańskiej.
Książka wzbogacona o fotografie rodzinne i reprodukcje obrazów (szkoda, że czarno-białe).
Jeśli bliska jest Twojemu sercu Młoda Polska, chcesz dowiedzieć się która z sióstr miała najbarwniejsze, najciekawsze życie, jak odeszły, kogo i co po sobie zostawiły, nie zwlekaj! JM